2019 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш Енри темиҫе хулапа районта (хальхинче вӑл 7 муниципалитетра иртӗ) Ҫӗнӗ ҫул ҫул ҫӳревӗ пуҫланӗ. Чӑваш Енӗн информаципе турист тата культура центрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫул ҫӳрев 2019 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 4-мӗшӗнчен пуҫласа 7-мӗшӗччен пырӗ.
«Чӑваш Енри ҫӗнӗ ҫул ҫул ҫӳрев» 2019 ҫулта Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче (кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче), Шупашкар районӗнче (кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче), Муркаш районӗнче (кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче), Сӗнтӗрвӑрри хулинче (кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче), Улатӑр хулинче (кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче), Етӗрне районӗнче (кӑрлачӑн 6 тата 7-мӗшӗсенче), Ҫӗрпӳ районӗнче (кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче) пулӗ.
Туристӑн ҫӗнӗ ҫул карттине кӑҫал хут ҫинче мар, Чӑваш Енӗн информаципе турист тата культура центрӗн volgatourizm.ru сайтӗнче онлайн мелпе регистрацилӗҫ.
Ятарлӑ маршрутпа ҫӳренине ӗнентерме ятарлӑ фотозонӑра сӑн ӳкерӗнмелле. Сӑн ӳкерчӗксене vkontakte тата instagram халӑх ушкӑнӗсене #НовогоднееПутешествиеПоЧувашии (чӑв. #ЧӑвашЕнриҪӗнӗҪулҪулҫӳревӗ) хэштег ҫырса лартмалла. Ҫӗнтерӳҫӗне кӑрлачӑн 14-мӗшӗнче палӑртӗҫ. Ӑна парнепе хавхалантарӗҫ.
Раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ҫӗрле Шупашкар районӗнчи Ҫӑкалӑхьялӗ ҫывӑхӗнче полицейскисем дачӑсенчен япаласем йӑкӑртма пултарнӑ ҫынсене асӑрханӑ. Лешсем михӗсем йӑтнӑ. Йӗрке хуралҫисем вӗсене тытса чарма тӑнӑ, анчах пӗр арҫын Александр Степанов участковӑя уринчен ҫӗҫӗпе темиҫе хут чикнӗ. Тепӗр арҫын тӑватӑ йыттине Алексей Трифонов оперуполномоченнӑя тапӑнтарнӑ. Кун хыҫҫӑн вӑрӑсем тарса ҫухалнӑ.
Пӗрне кӑштахран Ҫӗнӗ Шупашкарти уголовлӑ шырав пайӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Сергей Кириллов тытса чарнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 56 ҫулти арҫын унччен те судпа айӑпланнӑ-мӗн. Ун чухне вӑл полицейские ҫӗҫӗпе чикнӗшӗн ҫакланнӑ. Каярахпа тепӗр вӑрра та тытса чарнӑ.
Шалти ӗҫсе министрӗ Сергей Неяскин хушӑвӗпе килӗшӳллӗн, Александр Степановпа Алексей Трифонова хӑрушӑ преступниксене тытса чарас ӗҫе хутшӑннӑшӑн премипе хавхалантарӗҫ. Аманнӑ участковӑй халӗ те пульницӑра выртать, оперуполномоченнӑя тухтӑрсем киле янӑ.
Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Кӳкеҫ поселокӗн халӑх канашӗ» страницӑра Шупашкар район центрӗнчи стадионти каток ҫине укҫалла кӗртнине пӗлтернӗ.
Пӑр ҫинче хӑйсен конькийӗпе пынӑ ачасене кӗнишӗн укҫа тӳлеттереҫҫӗ иккӗн. Стадионти каток тӳрӗ мар, ярӑнма япӑх тесе пӗлтернӗ. Хоккей курупкинчи пӑр ҫинче ярӑнма хуралҫӑ кӗртмест имӗш.
Тата ҫакна та пӗлтернӗ. Вӑхӑтлӑх ярӑнма коньки илсен 2500 тенкӗ тӳлемелле-мӗн, йӗлтӗршӗн — 4000. Е пӗр-пӗр документ ыйтаҫҫӗ иккен. Салук вырӑнне.
Ҫак хыпара сӳтсе явакансем ачасене ашшӗ-амӑшӗ ун чухлӗ укҫа парса ярасси е документ тыттарасси пирки иккӗленсе калаҫнӑ. Стадион хуҫи — «Улӑп» фикультурӑпа сывлӑх комплексӗ — асӑннӑ ушкӑнра ҫынсене нимӗн те хуравламан.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗньял ялӗнче ҫуралнӑ Светлана Прокопьева «Красавица Ёрдынских игр» (чӑв. Ёрдын вӑййисен пики) конкурса хутшӑнӗ. Ҫакна Иркутск тӑрӑхӗнчи чӑвашсен «Юлташ» культурӑпа наци автономийӗн ертӳҫи Вероника Тимофеева Фейсбукра пӗлтернӗ.
Конкурс 2019 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче Иркутск облаҫӗнчи Еланцы ялӗнчен 8 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ Хоторук текен вырӑнта пулӗ. Ӑна «Ёрдынские игры» (чӑв. Ёрдын ваййисем) халӑхсем хушшинчи Пӗтӗм тӗнчери этнокультура фестивалӗ иртнӗ май йӗркелеҫҫӗ.
19 ҫулти Светлана Прокопьева «Раҫҫей чӑваш пики—2018» конкурса хутшӑннӑ. Шӑпах унта ӑна Иркутск тӑрӑхӗнчи ӑмӑртӑва хутшӑнма сертификат панӑ.
Шупашкар район хӗрӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчи медицина факультечӗн стоматологи уйрӑмӗнче вӗренет.
Шупашкар районӗн центрӗнче – Кӳкеҫре поселокӗнче – икӗ пӗлӳ ҫурчӗ: Кӳкеҫ лицейӗ тата 1-мӗш шкул. Анчах ачасем валли вырӑн ҫитмест, ҫавна май унта тепӗр шкул хута ярасшӑн.
Шупашкар районӗн хаҫачӗ «Тӑван Ен» пӗлтернӗ тӑрӑх, район депутачӗсен пухӑвӗн ларӑвӗнче ҫитес ҫул Кӳкеҫре шкул тумашкӑн хыснара укҫа пӑхса хӑварнине пӗлтернӗ. Проектпа килӗшӳллӗн, пӗлӳ ҫуртне 600 ача ҫӳремелле.
Проект ӗҫӗсене вӗҫлесен укҫа-тенкӗ уйӑмашкӑн заявка парӗҫ.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев 79 ҫулти Аполлон Петровпа тӗл пулнӑ. Аполлон Петров Шупашкар районӗнчи Янӑш ялӗнче ҫуралнӑ. Тепӗр майлӑ каласан, вӑл — Михаил Васильевич ентешӗ. Анчах Михаил Васильевич унпа пӗр тӑрӑхри ҫын пулнинчен ытла сумлӑ та хисепе тивӗҫҫине кура курнӑҫнӑ.
Аполлон Петров Севастополь хулинче пурӑнать. Хура тинӗҫ флочӗн карапӗ ҫинче паян та инженер пулса тӑрӑшать. Паян вӑл тӑван тӑрӑхӗнчи ентешӗсемпе курнӑҫма килсе ҫитнӗ.
Хура тинӗс флотӗнче Аполлон Петров Михаил Бочкарев контр-адмиралпа (вӑл ҫуралнӑранпа ӗнер пӗр ӗмӗр итнӗ. Пурнӑҫран вӑл 99 ҫулта уйрӑлнӑ) чылай ҫул пӗрле ӗҫленӗ. Юлашкинчен асӑннине хисеп туса Севастополь хулинче ӗнер, сӑмах май, асӑну хӑми уҫнӑ.
Шупашкар районӗн центрӗнче, Кӳкеҫре, пурӑнакансем вӗшле йытӑсем йышлишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ. Кун пирки тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи «Общественный совет поселка Кугеси» (чӑв. Кӳкеҫ поселокӗнчи халӑх канашӗ) ушкӑнра ҫырнӑ. Пост авторӗ Александр Анисимов сӑнӳкерчӗксем те вырнаҫтарнӑ.
«Кӳкеҫре килсӗр йытӑсен ыйтӑвне кам та пулин татса парӗ-ши? Совет урамӗпе каллӗ-маллӗ чупаҫҫӗ. Вӗсем ҫинчен миҫе хут ҫырма тивӗ? Е администраци инкек пуласса кӗтет-ши?» — тенӗ постра.
Автор йытӑ ыйтӑвне тӗрӗсех ҫӗкленӗ. Паян ҫак йӗркесен авторӗн те вӗшле йытӑсен пысӑк ушкӑнӗпе (йышра ултӑ йытӑччӗ) Совет урамӗ тӑрӑх стадион еннелле кайма тиврӗ. Каялла килнӗ чух та вӗсем сырса илчӗҫ. Хӑранине алӑра йӗлтӗр тата йӗлтӗр патакӗ пуртан ҫеҫ ҫӗнме май килчӗ.
Чӑваш Енри ачасем «Символы России. Литературные юбилеи» (чӑв. Раҫҫей элемӗсем. Литература юбилейӗсем) Раҫҫейри олимпиадӑра палӑрнӑ. Ҫӗрпӳ районӗнчи Кирилл Даниловпа Ҫӗнӗ Шупашкарти Ксения Мартьянова ӗҫӗсем пирӗн республикӑрисенчен чи лайӑххисен шутне кӗнӗ.
Раҫҫей Культура министерстви, А.М. Горький ячӗллӗ литература институчӗ, В.И. Даль ячӗллӗ Раҫҫей литературин историйӗ патшалӑх музейӗ, Раҫсейӗн ача-пӑча вулавӑшӗ йӗркеленӗ пултарулӑх ӑмӑртӑвӗшӗн пирӗн патра Республикӑн ача-пӑча вулавӑшӗ яваплӑ пулнӑ. Ачасене ҫула кура икӗ категорипе пайланӑ: 7-10 тата 11-14 ҫултисене.
Малтан каланӑ йышра Степанов Даниил (Красноармейски районӗ), Пахинов Александр (Хӗрлӗ Чутай районӗ), Алексеева Елизавета (Сӗнтӗрвӑрри районӗ), Александров Максим (Муркаш районӗ), Ефремова Ольга (Пӑрачкав районӗ), Матвеева Александра (Вӑрмар районӗ), Данилов Кирилл (Ҫӗрпӳ районӗ), Шепилова Екатерина (Шупашкар районӗ), Антипов Олег (Шӑмӑршӑ районӗ), Семенова Надежда (Ҫӗмӗрле районӗ), Тимофеева Виталия (Етӗрне районӗ), Муратова Екатерина (Елчӗк районӗ), Николаева Анна (Тӑвай районӗ), Павлова Виктория (Канаш хули), Копанева Мария (Ҫӗнӗ Шупашкар), Николаева Евгения (Шупашкар) палӑрнӑ.
Нумаях пулмасть Шупашкар районӗнчи Карачура ҫывӑхӗнче пулнӑ аварире пӗтӗмпе 12 ҫын вилни пирки хыпарланӑччӗ. Аса илтерер: 11-шӗ авари вырӑнӗнче вилмеллех аманнӑ, теприн чӗри пульницӑра тапма пӑрахнӑ.
ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, микроавобусӑн водительне ӗҫ килӗшӗвӗ туманшӑн 5 пин тенкӗлӗх штрафланӑ. cheb.media портал хыпарланӑ тӑрӑх, руль умӗнче Ильина хушаматлӑ харпӑр усламҫӑн упӑшки пулнӑ. Уҫӑ ҫӑлкуҫсем пӗлтернӗ тӑрӑх, харпӑр услама авари хыҫҫӑн 13 кунран хупнӑ.
Микроавтобус ҫине пырса кӗнӗ самосвал водителӗ халӗ арестра.
Шупашкар районӗнчи Яранкассинче пурӑнакан кинемей ҫухалнӑ. Зинаида Михайловна Яранцева — 83 ҫулта. Килтен вӑл чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче тухса кайнӑ. Унӑн ҫывӑх ҫыннисем кинемее курнисемпе вӑл ӑҫтине пӗлекенсене пулӑшма ыйтаҫҫӗ.
Зинаида Михайловна — пӗчӗк пӳ-силлӗ, унӑн ҫӳллӗшӗ 150 сантиметр, начаркка, ҫӳҫӗ кӑвакарнӑ, куҫӗ кӑвак тӗслӗ.
Килтен тухса кайнӑ чух ватӑ ҫуркуннепе кӗркунне тӑхӑнмалли тӗксӗм кӑвак курткӑпа пулнӑ, ҫак ҫи-пуҫ тӑршшӗ — чӗркуҫҫирен аяларах. Чечеклӗ кӑвак платье, чӗркуҫҫи таран тӑршшӗ ҫутӑ хӑмӑр гольфа, хура атӑ тӑхӑннӑ.
Шупашкар районӗнчи Яранкассинче пурӑнакан Зинаида Михайловна Яранцева пирки унӑн ҫывӑх ҫыннисем ӑс-тӑнӗ енчен аташма, вӑл манса кайма пултарнине пӗлтернӗ.
+10.3 °C